اثرات مفید استفاده از بنتونیت فراوری شده (مگاباند) در تغذیه طیور

خواص توکسین بایندری ترکیبات آلومینوسیلیکات(بنتونیت فرآوری شده)

بنتونیت­ فراوری شده(مگاباند)

توانایی زیادی در جذب سموم قارچی به‌ویژه آفلاتوكسین‌ها دارند‌. بنتونیت‌سدیم و بنتونیت‌كلسیم‌، دو نوع طبیعی از بنتونیت‌ها هستند كه به‌میزان زیادی در جیره‌های دام و طیور استفاده می‌شوند‌.

بنتونیت فراوری شده(مگاباند)

دارای ساختمانی با توانایی جذب و اتصال به آفلاتوكسین‌ها برای خنثی نمودن آن‌ها می‌باشند‌. سطح مولكولی این تركیبات با آب اشباع‌شده و قادرند ساختمان اتمی قطبی آفلاتوكسین‌ها را به خود جذب نمایند‌.

آب باحالت دو قطبی كه دارای مناطقی با بار مثبت و منفی است، با اتصال و جذب مولکول آفلاتوكسین باعث خنثی‌شدن آن می‌گردد و این امر آفلاتوكسین را از فعل ‌و ‌انفعالات هضمی جدا نموده‌، از ورود سم به سیستم گردش خون حیوانات جلوگیری می‌نماید‌.

توکسین بایندر

طی مطالعه‌‌‌‌‌‌ای انواع مختلف بنتونیت‌های سدیم طبیعی‌، شناسایی و مقایسه گردیده و نشان داده شد كه میزان تأثیر‌گذاری آن‌ها بر‌علیه سمیت آفلاتوكسین‌B₁ در جوجه‌های گوشتی با توجه به‌نوع آن‌ها متفاوت است‌.

بهترین و بالاترین تأثیر در نگه‌داری و جذب آفلاتوكسین‌B₁ را بنتونیت­ های فراوری شده (مگاباند) و با pH حدود 8/7 دارد‌. بنتونیت‌سدیم وقتی كه به‌میزان 0/5 ‌درصد به جیره‌ی حاوی  ppm‌1/25 آفلاتوكسین‌B₁ اضافه شد‌، سبب بازیابی غلظت پروتئین و گزانتوفیل‌پلاسما در سطح طبیعی خود گردید (آرابا، 1992)‌.

سانتوریو و همكاران (1999) اثرات مثبتی را به‌دنبال افزودن 0/5 ‌درصد بنتونیت‌سدیم (تولید شده در آرژانتین) به جیره‌ی جوجه‌های گوشتی كه آلوده به  ppm‌3 آفلاتوكسین بود‌، گزارش كردند‌.

نتایج آن‌ها نشان می‌دهد كه در گروه دریافت‌كننده‌ی بنتونیت در مقایسه با گروه كنترل‌، افزایش وزن  31 درصد و مصرف خوراك 23/8‌ درصد بهبود یافته و وزن كبد 17 درصد كم شده است‌ (آرابا، 1992)‌.

پژوهشگران در سال 1994 در یك آزمایش مقایسه‌ای نشان دادند كه در بین انواع مختلف مواد جاذب‌، بنتونیت‌سدیم طبیعی دارای بهترین میزان جذب توكسین‌ها بوده است (سانتوریو و همکاران، 1994)‌.

نتایج حاصل از تحقیقات بر‌روی توان محافظتی بنتونیت‌سدیم نسبت به‌همدیگر در بعضی از موارد متفاوت می‌باشد كه می‌توان این تفاوت‌ها را به عواملی همچون مقادیر مختلف آفلاتوكسین استفاده شده‌، pH بنتونیت‌سدیم‌، نوع و روش فراوری آن، تفاوت در منابع یا منطقه‌ی جغرافیایی بنتونیت‌سدیم از جمله تفاوت در نظم و ساختار ‌مولکولی متفاوت آن‌ها‌، میزان و سطوح مورد استفاده‌ی بنتونیت‌سدیم در جیره‌ی‌غذایی‌، نوع سم و اثرات تركیبی و یا انفرادی سموم‌، نوع جیره و تركیبات جیره‌ی غذایی‌، مدت زمان تغذیه از این جیره‌ها و سن حیوان نسبت داد‌.

در سال‌های 1998 و 2000 نشان داده شد كه برخی از تغییرات بیوشیمیایی سرم خون می‌تواند با افزودن 0/5 ‌درصد بنتونیت‌سدیم به جیره حاوی 2/5 میلی‌گرم آفلاتوكسین‌B₁ در هر كیلوگرم جیره‌، تخفیف یابد (اوگوز و همکاران، 2003؛ کسسی و همکاران، 1998)‌.

میازو و همكاران در سال 2005 گزارش كردند كه اضافه كردن بنتونیت‌سدیم (‌0/3درصد‌) به جیره‌ی حاوی  ppm2/5 آفلاتوكسین‌B₁ نسبت وزن كبد‌، كلیه‌ها و طحال را در جوجه‌های گوشتی كاهش داد ولی تأثیری بر وزن سنگ‌دان نداشت و در ضمن سطح سرمی پروتئین‌، آلبومین و گلوبولین كه در اثر مصرف آفلاتوكسین‌B₁ كاهش یافته بود‌ند، با مصرف بنتونیت‌سدیم به‌حالت نرمال برگشت و ضایعات ناشی از مصرف آفلاتوكسین بر روی بافت كبد بهبود یافت‌.

ارسلان و همكاران در سال 2006 گزارش كردند كه افزودن 0/25‌درصد  بنتونیت‌سدیم به جیره‌ی جوجه‌های گوشتی سبب كاهش معنی‌دار در غلظت كلسترول و افزایش معنی‌‌داری در فعالیت لاكتات‌دِهیدروژناز گردید‌. و افزودن آن در جیره‌های حاوی  ppm1 آفلاتوكسین‌B₁ از اثرات مخرب آن جلوگیری نمود.

ژائو و همکاران (2010) کارایی جذب دو نوع جاذب بنتونیت و دیواره سلولی مخمر را مقایسه کردند و گزارش کردند که اختلاف معنی­داری بین سطوح 0/1 و 0/2درصد هر دو جاذب وجود نداشت. همچنین در سطح 1 میلی گرم آفلاتوکسین در کیلوگرم، هر دو جاذب کارایی مناسبی داشتند اما در سطح 2 میلی گرم AFB1 در کیلوگرم، بنتونیت کارایی جذب بهتری داشت.

در جوجه اردک­ها، افزودن 0/1 درصد بنتونیت به جیره، موجب کاهش درصد تلفات گردید و ارتفاع پرزهای روده باریک و وزن اندام­های داخلی (روده باریک، طحال و تیموس) افزایش یافت (ون و همکاران، 2013). افزودن 0/1 درصد بنتونیت در جیره می­تواند با اثرات AFB1 روی هماتولوژی، بیوشیمی سرم و تنش اکسیداتیو در اردک مقابله کند (لی و همکاران، 2012).

همچنین مطالعات دیگر نشان داد، افزودن 0/5 درصد بنتونیت در خوراک جوجه­های گوشتی، می­تواند اثرات سوء ناشی از مصرف 2/5 میلی گرم آفلاتوکسین را کاهش داده و مصرف خوراک و افزایش وزن روزانه را بهبود بخشد (نیف و همکاران، 2013).

هنوز این سؤال مطرح است كه بالا بردن سطح مصرف آلومینوسیلیكات‌ها یا بنتونیت‌سدیم تا چه مقدار و تا چه حد می‌تواند بر‌علیه دیگر سموم قارچی مفید باشد‌. به‌كارگیری سطوح بالا از نظر علمی و اقتصادی قابل قبول نیست‌، زیرا علاوه‌بر این‌كه هزینه‌ی اضافی به خوراك تحمیل می‌كند‌، مواد مغذی آن را هم رقیق كرده و در تنظیم جیره مشكلی ایجاد می‌كند‌. امروزه در شرایط عملی و تجاری مصرف بیش از 0/5درصد از آلومینوسیلیكات‌ها در جیره‌ی غذایی جوجه‌های گوشتی قابل قبول نیست.

خواص پلت بایندری ترکیبات آلومینوسیلیکات(بنتونیت فرآوری شده)

پلت بایندر

استفاده از بنتونيت سديم در جيره طيور از سال 1956 با آزمايش کوئيزنبري رواج يافت. اين محقق از بنتونيت سديم به عنوان يك پلت چسبان استفاده كرده و بيان داشت كه پلت كردن خوراک طیور (به ویژه جیره های با كيفيت پايين، مثل جيره با انرژي كم يا خوراک آسياب شده با فيبر زياد)، اثرات بسيار سودمندي را خواهد داشت.

مصرف بنتونيت سديم در جيره جوجه هاي گوشتي باعث بهبود افزايش وزن و همچنين کاهش سرعت عبور غذا در دستگاه گوارش شده و بازدهی مصرف خوراک را نیز افزايش داده است (کورنيک و ريد،1960).

استفاده از بنتونيت سديم در جيره غذايي طيور تخمگذار، بازده مصرف خوراک، تخمگذاري، کيفيت پوسته و اندازه تخم مرغ را بهبود داده و همچنين باعث کاهش انتشار رطوبت از مدفوع مرغ هاي لگهورن شده است.

چون خوراک به صورت همگن و یکنواخت میباشد امکان انتخاب در خوراک را از پرنده سلب مینماید و تمامی قسمت­های موجود در خوراک بالاجبار توسط پرنده استفاده میشود و تمامی گله به یک میزان از مواد مغذی مصرف مینمایند.

فرایند پلت تحت فشار و دمای بالا(70 تا85 درجه سانتی گراد) موجب عملیات زیر در خوراک میشود: 

الف)بهبود کیفیت مواد که باعث لیگنین زدائی و ژلاتینه شدن مواد نشاسته­ ای می­شود و قابلیت هضم را بالا می­برد.
ب)عوامل ضد تغذیه­ای و بازدارنده رشد و باکتری­ها و آلودگی­های میکروبی از قبیل E- Coli  و سالمونلا فعالیت خود را از دست میدهند .
ج)تاثیر منفی پلی ساکاریدهای غیرنشاسته­ای بر ویسکوزیته محتویات دستگاه گوارش کاسته میشود. افزایش ویسکوزیته توسط پلی ساکاریدها سبب جذب آب در دستگاه گوارش باعث کاهش سرعت نفوذ مواد مغذی و سبب کاهش قابلیت هضم میشود ،

مواد هضم نشده با ویسکوزیته بالا تولید مدفوع بسیار چسبناکی می کند که مشکلات بستر چسبناک و مرطوب را به وجود می آورد بنابراین با تولید خوراک به صورت پلت باعث کاهش ویسکوزیته پلی ساکارید غیرنشاسته­ای شده و قابلیت هضم بالا می رود.

کاهش میزان به هدر رفتن خوراک که طی عمل جابجایی و وزش باد و… قسمتی از مواد ریزتر و سبکتر را از دست میدهد که ممکن است ویتامین ها و مواد معدنی باشند که در نتیجه از بین رفتن این مواد مغذی سبب کاهش عملکرد گله میشود. بطور کلی میزان پرت و ضایعات را تا 10% کاهش میدهد.

زمان مصرف خوراک را کاهش میدهد که این امر بخصوص در مناطق گرمسیری حائز اهمیت است.

کاهش رطوبت بستر

افزايش رطوبت فضولات طيور يكي از مهمترين مشكلات موجود درصنعت پرورش طيور است. ميزان مصرف و دفع آب تا حدودي تحت شرايط ژنتيكي بدن پرنده است. در مطالعه ای نشان داده شد که مصرف بنتونيت باعث كاهش معني‌دار رطوبت بستر در تابستان و زمستان شد.