گوساله ها در محیط پرورش با عوامل باکتریایی، ویروسی یا انگلی مواجه هستند. عوامل عفونی که قادر به ایجاد اسهال، ذات الریه یا سپتی سمی در گوساله های جوان هستند، همه جا وجود دارند.
گوساله‌ها به ناچار در معرض تماس قرار می‌گیرند، ممکن است تعدادی از آنها آلوده شوند، اما اگر عوامل خطر مربوطه به حداقل برسد و منابع عفونت مهار گردند، تنها تعداد کمی از گوساله‌ها باید به بیماری مبتلا شوند.
سه بیماری مهم در گوساله های جوان شامل:
-
سپتی سمی
-
اسهال
-
ذات الریه
سپتی سمی
هنگامی که گوساله مبتلا به سپتی سمی است، موجودات مولد بیماری یا سموم آنها در خون وجود دارد. سپتی سمی در گوساله ها معمولاً نتیجه یک عفونت باکتریایی است که در حین تولد، بلافاصله پس از تولد گوساله و یا در رحم ایجاد میشود.
مسیر عفونت می تواند از طریق جفت آلوده، الوده شدن از طریق ناف گوساله، دهان، بینی (استنشاق) یا زخم باشد.
سپتی سمی شدیدترین مشکل بیماری است که می تواند برای گوساله ایجاد شود. زیرا عفونت منتقله از طریق خون منتشر می شود و به اندام های مختلف آسیب می رساند.
باکتری‌هایی که باعث سپتی سمی در گوساله‌ها می‌شوند، بسیاری از آنها به عنوان باکتری‌های گرم منفی مانند E. coli و سالمونلا شناخته می‌شوند، درمان دشوار و پرهزینه ای دارد.
علائم اولیه سپتی سمی ممکن است نامحسوس باشد، اما گوساله‌های مبتلا معمولاً افسرده، ضعیف، تمایلی به ایستادن ندارند و در عرض 5 روز از تولد ضعیف شیر می‌خورند. از جمله سایر علائم میتوان به: مفاصل متورم، اسهال، ذات الریه، مننژیت، کدر شدن چشم و… اشاره کرد.
باکتری ها، ویروس ها ویا انگل ها باعث اسهال در گوساله ها می شوند. معمولاً وقتی گوساله آلوده است،
بیش از یک ارگانیسم به طور معمول، ویروس، باکتری یا انگل از طریق مدفوع شناسایی می شود.
نمونه را میتوان یا از روده گوساله مرده و یا از گوساله های سالم،گاوهای بالغ و همچنین گوساله های مبتلا به اسهال بدست آورد
برخی از سویه های باکتری مدفوع، E. coli، Clostridium perfringens و Campylobacter فلور طبیعی روده هستند.
معمولا برای بیماری‌هایی که باکتری‌ها عامل آن هستند، الگوهای استفاده از آنتی‌بیوتیک مورد استفاده قرار میگیرد. اما در مورد بیماری‌هایی که انگلی یا ویروسی هستند، آنتی بیوتیک‌ها راه اصلی درمان نخواهند بود.
عموما اساس مقابله با اسهال، مایع درمانی است.
عوامل پاتوژنی که معمولاً در شیوع اسهال گوساله دخیل هستند :
سن شروع اسهال می تواند به عنوان راهنمایی برای عواملی که بیشتر در آن دخیل هستند استفاده شود. متأسفانه رنگ و قوام مدفوع شاخص قابل اعتمادی برای علت اسهال نیست.
E. coli
اکثر گوساله ها در 3 روز اول زندگی تحت تاثیر آن قرار می گیرند. انواع زیادی از E. coli وجود دارد
برخی فلور طبیعی هستند، انواع مختلف باعث سپتی سمی می شوند و برخی تهاجمی هستند.
E. coli انتروتوکسیژنیک (ETEC) شایع ترین علت اسهال نوزادی در گوساله است و آزمایش های خاصی برای شناسایی E. coli به عنوان ETEC مورد نیاز است در این نوع بیماری کم آبی بدن معمولاً شدید است و ممکن است قبل از ایجاد اسهال باعث مرگ شود .
سیر بیماری سریع است، از ضعف، اسهال، کم آبی تا مرگ می تواند کمتر از 24 ساعت باشد . آنتی بیوتیک ها بر این بیماری تأثیر می گذارند. مایع درمانی برای بقا حیاتی است و تغذیه خوب با آغوز می تواند این مشکل را برطرف کند.
گونه های سالمونلا
این مورد یکی از علل مهم اسهال است و گوساله های آلوده، در معرض خطر ابتلا به سپتی سمی هستند. این باکتری همچنین می تواند باعث ذات الریه شود که آنتی بیوتیک های موثر باید برای جلوگیری از باکتری استفاده شود. عفونت معمولا در گوساله های 5 تا 14 روزه رخ می دهد که ممکن است خون در مدفوع دیده شود و گوساله ها دیر به درمان پاسخ می دهند و اغلب برای 1 تا 2 هفته بیمار هستند
عفونت سالمونلا دوبلین می تواند باعث ناقل شدن گاو شود.
Clostridium perfringens نوع C
انواع مختلفی از C. perfringens وجود دارد. نوع C می تواند علت اسهال باشد. به طور معمول، این ارگانیسم باعث شروع ناگهانی ضعف یا مرگ می شود. کولیک یا علائم سیستم عصبی ممکن است قبل از مرگ دیده شودو در معاینه پس از مرگ خونریزی مشخصی در روده دارد.
کمپیلوباکتر
این ارگانیسم اغلب از مدفوع اسهالی جدا شده میشود اما به ندرت علت اسهال گوساله است
روتاویروس
روتاویروس در مدفوع بسیاری از گوساله های 1 تا 30 روزه یافت می شود که بیش از یک گروه و سروتیپ روتاویروس وجود دارد. واکسن های مرسوم مهم ترین سویه‌ها را پوشش می دهدو همه گوساله های مبتلا به روتاویروس اسهال ندارند بلکه اسهال معمولا بین 3 تا 7 روز ایجاد می شود .
آغوز از گاوهای واکسینه شده باعث محافظت از گوساله ها تا 4 روز می شود و عفونت ممکن است کوتاه مدت باشد اما پوشش روده اسیب می‌بیند و باید ترمیم یابد.
ویروس کرونا
مانند روتاویروس، معمولاً در گوساله ها یافت می شود که همه آنها اسهال ندارند
آسیب پوشش روده با کرونا شدیدتر از روتاویروس است. زیرا از این میان، سایر پاتوژن ها می توانند برای ایجاد یک دوره اسهال شدید با یکدیگر همکاری کنند
الگوی دفع مدفوع و شروع اسهال شبیه روتاویروس است و آغوز از مادرهای واکسینه شده به پیشگیری از بیماری در گوساله تا 4 روزگی کمک می کند. این پاتوژن به عنوان علت اسهال خونی زمستانه در گاوهای بالغ دخیل است
ویروس اسهال گاوی (BVDV)
این ویروس می تواند به ندرت باعث اسهال باشد اما یکی از علل اسهال گوساله‌های جوان است
یکی از سویه هایی است که قادر به ایجاد سندرم خونریزی در گوساله های بین 4 تا10 هفته در صورتی که بلافاصله بعد از تولد الوده شوند. این ویروس همچنین ممکن است عامل ذات الریه باشد که پس از از شیر گرفتن ایجاد می شود
Eimeria spp (کوکسیدیوز)
گوساله های بین 7 روز تا 4 – 6 ماه در معرض خطر در نظر گرفته می شوند وترکیبات درمانی که معمولا در گوساله ها استفاده می شود عبارتند از: آمپرولیوم ،دکوئینات ،Lasalocid و Monensin
این ترکیبات در مراحل مختلف چرخه زندگی کار می کنند و توسعه ارگانیسم را متوقف یا می کشند.هنگامی که گوساله ها دچار اسهال می شوند، درمان این بیماری بسیار دشوار است
Giardia spp
در گوساله ها تحت شرایط غیر معمول، این تک یاخته ممکن است در 2 تا 4 هفتگی باعث اسهال شود و باید بدانیم که این یک پاتوژن اصلی نیست.
علاوه بر همه این عوامل، مراقبت از گوساله از زمان تشکیل نطفه در رحم مادر شروع میشود. اقدامات بهداشتی و حمایتی به خصوص در زمان زایمان بسیار مهم است. پیشگیری از اسهال و یا در صورت کلی پیشگیری از هر بیماری هم دارای هزینه کمتر و هم زیان کمتر به بدن حیوان خواهد داشت.
همانگونه که مشخص گردیده است، گوساله های مبتلا به اسهال ، سلامتی و تولید کمتر در آینده خواهند داشت.
در گام اول تشخیص به موقع اسهال منجر به داشتن زمان طلایی درمان خواهد بود. همچنین به یاد داشته باشید اساس مبارزه با اسهال، مایع درمانی است.
