بنتونیت سدیم
یک کانی است که عمده مصارف آن در صنایع حفاری، ریخته‌گری و… می‌باشد اما در سال‌های اخیر ترکیب خاص و فرآوری شده آن جهت استفاده در خوراک دام و طیور مورد توجه خاصی قرار گرفته است.
علائم و نشانه بیماری گامبورو در طیور
قبل از درمان بیماری گامبورو در طیور ابتدا باید علائم و نشانه گامبورو را در طیور بدانید. حتماٌ در صورت علائمی که در زیر اشاره شده است سریعاٌ برای درمان آن اقدام کنید.
لازم به ذکر است بگوییم این بیماری یک نوع بیماری ویروسی می باشد و در ابتدا به صورت خفیف می باشد و در کمترین زمان ممکن گسترش می یابد و باعث تلفات زیادی می شود.
از مهم ترین نشانه های بیماری گامبورو در زیر اشاره شده است:
- کاهش شدید میزان خوراک و آب
- اسهال لزج
- پرهای ژولیده و باد کرده
- لرزیدن در راه رفتن
- داشتن تب
پیشگیری بیماری گامبورو
برای پیشگیری بیماری گامبورو ابتدا باید نحوه سرایت و به وجود آمدن بیماری را کشف کنیم بیماری گامبورو از راه دهان انتقال پیدا می کند و در بین جوجه های یک ماهه تا 40 روزه بیشتر دیده می شود .
پیشگری بیماری بورس عفونی تا قبل از 4 هفتگی جوجه ها بسیار اهمیت دارد به این صورت که باید محیط به طور کامل و مرتب ضد عفونی شود ، آب خوری و دان خوری طیور نیز باید مرتباً شست و شو داده شده و با محلول، ضد عفونی شوند همچنین رفت و آمد های مکرر به سالن پرورش نیز می تواند موجب بروز بیماری گامبورو شود .
برای پیشگیری از بیماری گامبورو می توانید از حشره کش به خصوص موش کش استفاده کنید به جهت اینکه تا حد زیادی می تواند از بروز بیماری گامبورو جلو گیری کند .
درمان بیماری گامبورو
- کاهش استفاده از ویتامین ها، مکمل ها، الکترولیت ها و آنتی بیوتیک
- ضدعفونی محیط زندگی طیور، تا از سرایت انتقال بیماری به سایر طیور کاهش پیدا کند.
- برای پیشگیری از بیماری بورس عفونی یکی از بهترین راه های پیشگیری از آن، استفاده از واکسن می باشد.با استفاده از تزریق واکسن می توان سیستم ایمنی آنها قوی کرد.
ارتباط ذرت کپک زده در روند بیماری گامبورو
قهری (1388) با تحقیق روی جوجه های گوشتی گزارش کرد، در شروع آزمایش (هفت روزگی) اختلاف معنی‌داری از نظر تیتر آنتی‌بادی علیه بیماری گامبورو نداشتند، اما استفاده از جیره‌ی حاوی ذرت کپک‌زده سبب کاهش معنی داری در میزان تیتر آنتی‌بادی علیه این بیماری در سنین 28 و 35 روزگی گردید.
نقش آفلاتوکسین در بیماری گامبورو
بنابراین می‌توان گفت استفاده از ذرت کپک‌زده در جیره یا وجود آفلاتوکسین به‌میزان ppb 254 در جیره که به‌صورت طبیعی تولید شده باشد، میتواند تولید آنتی‌بادی علیه بیماری گامبورو را تضعیف نماید.
نکته‌ی مورد توجه در این زمینه این است که این میزان آلودگی به راحتی میتواند در شرایط مزرعه‌ای و یا تجاری اتفاق بیفتد (اوگوز و همکاران a2000 و 2003؛ گوش و همکاران، 1990).
تضعیف سیستم ایمنی از طریق آفلاتوکسین در جوجه‌های گوشتی، بوقلمون، خوک، بره‌ها و موش در مطالعات مختلف (ورما و همکاران، 1997) آزمایشگاهی مورد بررسی قرار گرفته است.
آفلاتوکسین به‌وسیله‌ی مهار سنتز RNAپلی‌مراز، از طریق اتصال به RNA، DNA، نکروز وسیع سلولی در کبد و افزایش اسیدهای آمینه‌ی آزاد ادرار و خون (ورما و همکاران، 1998) سبب سرکوب سنتز پروتئین‌ها شده و درنتیجه سنتز آنتی‌بادی نیز تضعیف میشود (ورما و همکاران، 1997).
ازام و گابال (1997) کاهش تیتر آنتی‌بادی علیه بیماری گامبورو را در جوجه‌های تغذیه شده از جیره‌ی حاوی ppb 200 آفلاتوکسین گزارش کردند.
آفلاتوکسین با تحت تاثیر قرار دادن ماکروفاژها، سبب اختلال در عمل معرفی ارگانیسم‌های بیماری‌زا به لنفوسیت‌های B (که تولیدکننده‌ی آنتی‌بادی هستند) می‌گردد و از این طریق نیز تولید آنتی‌بادی کاهش می‌یابد. (کادیان و همکاران، 1988؛ نلدون-اوتیز و همکاران1992؛ چانگ و همیلتون، 1997).
همچنین آفلاتوکسین با تحت تاثیر قرار دادن اندام‌های لنفوئیدی ازجمله بورس فابریسیوس میتواند تولید آنتی‌بادی را کاهش دهد، چراکه لنفوسیت‌های B در این اندام‌ها تمایز حاصل می‌نمایند (ردی و شارما، 1987). ازام و گابال (1998) کاهش وزن بورس فابریسیوس، افزایش ضایعات آن، کاهش تعداد لنفوسیت‌های بورس و تیتر آنتی‌بادی گامبورو را در جوجه‌های تغذیه شده از جیره‌ی ppb 200 آفلاتوکسین گزارش کردند.
محققان گزارش کردند استفاده از جیره‌های حاوی 100 الی ppb 400 آفلاتوکسین سبب کاهش تیتر آنتی‌بادی علیه بیماری گامبورو می‌گردد؛ به‌طوری‌که تیتر آنتی‌بادی در جوجه‌های تغذیه شده از جیره‌های حاوی آفلاتوکسین تقریباً نصف تیتر آنتی‌بادی در جوجه‌های تغذیه شده از جیره‌ی سالم بوده است (گیامبرون و همكاران، 1977و b1978).
نقش واکسیناسیون در بیماری گامبورو
ازام و گابال در سال 1998 گزارش کردند واکسیناسیون نمی‌تواند از کاهش تیتر آنتی‌بادی برعلیه بیماری نیوکاسل، برونشیت عفونی و گامبورو در مرغ‌های تخم‌گذار تجاری تغذیه شده از جیره‌ی حاوی آفلاتوکسین جلوگیری نماید.
ولی گروهی که علیه این بیماری‌ها واکسینه نشده بودند در مقایسه با گروه واکسینه شده با سرعت و شدت بیش‌تری با افت آنتی‌بادی مواجه شدند. اگوز و همکاران در سال 2003 گزارش کردند ایمنیت هومورال در جوجه‌های گوشتی تغذیه شده با جیره‌ی حاوی ppb 50 آفلاتوکسین کاهش می‌یابد.
اثرات بنتونیت سدیم در بیماری گامبورو
استفاده از بنتونیت سدیم، سبب جلوگیری از اثر آفلاتوکسین بر کاهش تیتر آنتی‌بادی علیه بیماری گامبورو (28 و 35 روزگی) گردید. کوه‌کمری (1386) گزارش کردند استفاده از بنتونیت سدیم در جیره‌ی حاوی ذرت کپک‌زده که دارای ppb 200 آفلاتوکسین بود، از کاهش تیتر آنتی‌بادی برعلیه بیماری گامبورو جلوگیری می‌نماید.
مشخص شده است که اضافه نمودن بنتونیت سدیم به جیره‌های حاوی ذرت کپک‌زده، از اثرات زیان‌بار آفلاتوکسین روی سیستم ایمنی جلوگیری می‌نماید (ابراهیم و همکاران، 2000). بنتونیت سدیم از طریق کاهش زیست‌فراهمی آفلاتوکسین و بنابراین دفع آن از دستگاه گوارش، سبب جلوگیری از تضعیف سیستم ایمنی می‌گردد (میازو و همکاران، 2000).
اثر متقابل آفلاتوکسین-بنتونیت سدیم شامل تشکیل کمپلکس بین سیستم بتا کربونیل آفلاتوکسین با رادیکال‌های آزاد بنتونیت سدیم بوده (بایلی و همکاران، 1998) و از این طریق سبب کاهش جذب آفلاتوکسین می‌گردد.
نتیجه گیری
برای درمان بیماری گامبورو در طیور باید بگوییم حتما باید غذا، آب و محیط زندگی طیور کاملا بهداشتی و سالم باشد. زیرا این عوامل اگر آلوده باشد باعث این بیماری می شود. ناگفته نماند که این بیماری با عواملی همراه می باشد که در مقاله به آن اشاره شده است.
